Hiperaktivite, normalden farklı derecede hareketlilik veya aşırı aktif olma durumunu ifade eder. Başka bir deyişle, çocukların kendini kontrol etmekte güçlük çektiği bir psikolojik durumdur. DEHB (dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu) olan çocuklar, dikkatlerini toplamakta veya sakin kalmakta güçlük çekebilirler. Aynı şekilde, DEHB olan çocuklar sadece evde değil, okul yaşamlarında da zorluklarla karşılaşabilirler.
DEHB, çocuğun hiperaktivitesine bağlı olarak farklı hareket tarzlarına yol açabilir. Örneğin, hiperaktif çocuklar arkadaş edinmede zorlanabilirler, bu durum hem evde hem de okulda karşılaştıkları sorunlara yol açabilir.
DEHB’li çocukların konsantrasyonları diğer çocuklara göre düşük olabilir ve olaylara farklı tepkiler verebilirler. Öğretmenlerin sorularına direkt cevap vermek yerine hemen cevaplayabilirler. Dikkatleri kolayca dağıldığı için unutkanlık görülebilir. Sıkça hayal kurma eğilimindedirler. Bazı eşyaları kaybetme veya ödevleri tamamlamada zorluk yaşama gibi durumlar sıkça görülebilir. Konuşmaları da hızlı olabilir ve başkalarının konuşmalarını kesme eğilimleri vardır.
Bu tür davranışları ara sıra sergileyen çocuklar olsa da, DEHB olan çocuklar bu davranışları sürekli olarak tekrar ederler. Bu durum, hem okul hem de evde çeşitli problemlere neden olabilir.
DEHB’li çocuklarda genellikle endişeli, sinirli, öfkeli veya üzgün bir ruh hali gözlemlenebilir. Ancak unutulmaması gereken en önemli nokta, DEHB’nin tedavi edilebilir bir durum olmasıdır.
Hiperaktiviteye sahip olmak, çevrenizdeki insanların tepkileri ve durumunuz nedeniyle endişeli veya depresif hissetmenize neden olabilir.
Hiperaktivitenin genel özellikleri şunları içermektedir:
- Sürekli Hareketlilik
- Saldırgan Davranışlar
- Dürtüsel Davranışlar
- Dikkat Dağınıklığı
Hareketsiz kalmak veya konsantre olmak için çaba sarfetmek, bazı sorunların gelişmesine yol açabilir. Örneğin:
- Okul veya işte zorluklar yaşama
- Arkadaşlar ve aile ile ilişkilerde zorlanma
- Kazalar ve yaralanmalara yol açma riski artışı
- Alkol ve madde bağımlılığı riskinin artması
Hiperaktivite genellikle altta yatan zihinsel veya fiziksel sağlık durumunun bir belirtisi olabilir. Hiperaktivite ile ilişkilendirilen temel durumlardan biri dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olarak adlandırılır.
DEHB, aşırı aktif, dikkatsiz ve dürtüsel davranışlara neden olabilir. Bu genellikle genç yaşta teşhis edilir, ancak bazı insanlar için teşhis yetişkinlik döneminde de konabilir.
Hiperaktivite tedavi edilebilir bir durumdur ve en iyi sonuçlar için erken teşhis ve tedavi önemlidir. Bir çocuğun hiperaktif olduğu söylendiğinde, bu DEHB olabileceğinin bir işareti olabilir. DEHB, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olarak adlandırılan bir durumu ifade eder.
DEHB’li çocuklar genellikle dikkat etmekte zorlanır, yerlerinde durmakta güçlük çekerler ve dürtüsel davranışlar sergileyebilirler. Bu durum, sonuçları düşünmeden hareket etmeye neden olabilir ve kazalara yol açabilir. DEHB’li çocukların okulda veya sosyal ilişkilerde zorlandığı durumlar sıkça görülebilir.
DEHB, doğuştan gelen bir durumdur ve başkalarından bulaşan bir hastalık değildir. Eğer ailede DEHB olan bir birey varsa, çocuğun DEHB ile doğma ihtimali daha yüksek olabilir.
DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), çocukların farklı şekillerde davranmasına yol açabilir. DEHB olan çoğu çocuğun konsantre olma ve dikkat etme sorunları bulunur. Bazıları sınıfta otururken ve sıraya girmek gibi durumlarda güçlük yaşayabilir. Diğer çocukların ellerini kaldırmadan önce cevapları söyleyebilirler.
Bazen düzensiz, dikkat dağıtıcı veya unutkan olabilirler. Sınıfta hayal kurmaya yatkındırlar. Eşyaları kaybedebilir veya ödevleri tamamlamakta zorlanabilirler. Sıkça yerlerinde durmakta güçlük çekerler, fazla hareketli olabilirler, fazla konuşabilirler veya başkalarının konuşmalarını kesmeye eğilimli olabilirler.
Herkesin ara sıra bu tür davranışları sergileyebileceğini hatırlamak önemlidir. Bazen bu davranışları sergilemek, hemen DEHB olduğunuz anlamına gelmez. Ancak DEHB olan çocuklar genellikle bu tür sorunlara sıkça sahiptir. Bu durum hem evde hem de okulda sorunlara yol açabilir.
DEHB’li çocuklar genellikle endişeli, sinirli, öfkeli ve üzgün olabilirler. Ancak çocuklar DEHB’nin tedavi edilebilir bir tıbbi durum olduğunu bilmelidir.
Ebeveynler ve öğretmenler bir çocuğun DEHB’ye sahip olabileceğini düşündüğünde, Balıkesir’deki Uzmanınız Psikolog Elçim Gülce Güzel‘e başvurabilirler. Görevimiz, DEHB’ye benzer ancak farklı tedavilere ihtiyaç duyan diğer durumları ayırt etmektir.
Günümüzde dikkat eksikliği, dürtüsellik ve aşırı hareketlilik sorunları yaşayan çocuklara sıkça hiperaktivite tanısı konmaktadır. Hiperaktivite ve dikkat eksikliği nedenlerini anlamaya yönelik çokça araştırma yapılmaktadır. Tedavi sürecinde ilaç kullanımı da sıkça tartışılan bir konudur. Ancak hiperaktivite ve dikkat eksikliği tanısı ve tedavisi, bütüncül bir yaklaşım benimsemeli, ilaç tedavisi son çare olarak değerlendirilmelidir.
